به گزارش وفاق ملی، در ماه مارس، زمین یکی از داغ‌ترین روزهای خودش را تجربه کرد؛ آن‌هم در حالی‌که آژانس نظارت بر تغییرات اقلیمی اتحادیه اروپا اعلام کرد موج گرمای بی‌سابقه‌ای که از ماه‌ها پیش آغاز شده، همچنان ادامه دارد؛ موجی آن‌چنان شدید که مرزهای درک علمی را درنوردیده است.
به گزارش ساینس‌آلرت، براساس اعلام سرویس تغییرات اقلیمی کوپرنیک در اروپا، مارس گذشته با اختلاف قابل‌توجه گرم‌ترین ماه مارس ثبت‌شده در تاریخ بود. این گرمای شدید باعث ایجاد بارش‌های غیرمعمول در قاره‌ای شد که سریع‌تر از سایر نقاط جهان در حال گرم شدن است، در حالی‌که انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از سوخت‌های فسیلی همچنان افزایش می‌یابد.
درهمین‌حال، جهان دومین مارس داغ تاریخ را در مجموعه داده‌های کوپرنیک تجربه کرد؛ ادامه‌ی یک دوره‌ی تقریباً بی‌وقفه از دماهای رکوردشکن یا نزدیک به رکورد که از ژوئیه ۲۰۲۳ تاکنون ادامه داشته است. از آن زمان، تقریباً هر ماه دمای کره زمین حداقل ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد بیشتر از دوران پیش‌صنعتی بوده است؛ دورانی که در آن انسان‌ها شروع به مصرف گسترده‌ی زغال‌سنگ، نفت و گاز کردند.
موج گرمای بی‌سابقه دانشمندان را شگفت‌زده کرده است
در ماه مارس، دما ۱٫۶ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش‌صنعتی بود. این ناهنجاری چنان غیرعادی است که دانشمندان هنوز در تلاش‌اند تا آن را به‌طور کامل توضیح دهند. فردریکه اوتو، از مؤسسه‌ی گرانتهام در حوزه‌ی تغییرات اقلیمی و محیط‌زیست در کالج سلطنتی لندن، گفت: «اینکه هنوز در سطح ۱٫۶ درجه بالاتر از دوران پیش‌صنعتی هستیم، واقعاً قابل‌توجه است. ما به‌وضوح در چنگال تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی گرفتار شده‌ایم.»
دانشمندان پیش‌بینی کرده بودند که روند شدید گرمایش جهانی پس از رسیدن پدیده‌ی اِل‌نینیو به اوج خود در اوایل سال ۲۰۲۴، کاهش یابد، اما گرما با سماجت تا سال ۲۰۲۵ نیز ادامه یافته است.
رابرت ووتر، از دانشمندان ارشد هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه بیان کرد: « ما همچنان در سراسر جهان با دماهای بسیار بالا مواجه هستیم. این یک وضعیت کاملاً غیرعادی است.»
ناهنجاری‌های ثبت‌شده در ماه مارس ۲۰۲۵ برای اروپا در مقایسه با میانگین‌های ماه مارس طی دوره ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۰. ناهنجاری‌های بارشی به‌صورت درصدی از میانگین بارش ماهانه در آن بازه زمانی بیان شده‌اند.
فروپاشی اقلیمی
دانشمندان هشدار می‌دهند که هر کسری از یک درجه افزایش دمای جهانی، شدت و دفعات رخدادهای جوی غیرمعمول، مثل موج‌های گرما، بارش‌های شدید و خشکسالی را افزایش می‌دهد. تغییر اقلیم صرفاً به معنای افزایش دما نیست، بلکه به معنای اثرات زنجیره‌ای گرمای اضافه‌ای است که در جو و اقیانوس‌ها به‌واسطه گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسیدکربن و متان به دام افتاده‌اند.
دریاها و اقیانوس‌های گرم‌تر به معنای تبخیر بیشتر و رطوبت بالاتر در جو هستند که باعث بارندگی‌های سنگین‌تر و تغذیه‌ی انرژی برای طوفان‌ها می‌شود. این روند همچنین الگوهای بارندگی در سطح جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کوپرنیک اعلام کرد که در اروپا، دمای ماه مارس ۰٫۲۶ درجه سانتی‌گراد بالاتر از رکورد قبلی، یعنی گرم‌ترین مارس در سال ۲۰۱۴ بود.
گرمای رازآلود
افزایش جهانی دما، سال ۲۰۲۳ و سپس ۲۰۲۴ را به گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده‌ی تاریخ تبدیل کرد. سال گذشته همچنین اولین سال تقویمی کامل بود که دمای آن از ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد فراتر رفت؛ یعنی حد مجاز گرمایش ایمن که توسط بیشتر کشورها در توافق‌نامه‌ی پاریس پذیرفته شده است.
عبور از مرز ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد در یک سال به معنای عبور دائمی از حد ۱٫۵ درجه نیست؛ چرا که این معیار بر پایه‌ی روند چند دهه‌ای محاسبه می‌شود. اما دانشمندان هشدار می‌دهند که هدف پیمان پاریس درحال خارج‌شدن از دسترس است. اگر روند ۳۰ ساله‌ی فعلی ادامه یابد، جهان تا ژوئن ۲۰۳۰ به مرز ۱٫۵ درجه خواهد رسید.
گرمایش جهانی پس از پدیده‌ی اِل‌نینیو کاهش نیافت
دانشمندان اتفاق نظر دارند که سوزاندن سوخت‌های فسیلی عامل اصلی گرمایش بلندمدت جهانی بوده است. اما در مورد عوامل دیگر در پشت این جهش بی‌سابقه‌ی دما، هنوز عدم قطعیت‌هایی وجود دارد.
ووتار اشاره کرد که پدیده‌هایی وجود دارند که هنوز نیاز به توضیح دارند؛ اما افزود که دماهای بسیار بالای فعلی همچنان در محدوده‌ی بالایی پیش‌بینی‌های علمی تغییرات اقلیمی قرار دارند.
کارشناسان معتقدند که تغییرات در الگوهای ابرهای جهانی، آلودگی‌های معلق در هوا و ظرفیت زمین برای ذخیره‌ی کربن در مخازن طبیعی مانند جنگل‌ها و اقیانوس‌ها، می‌توانند از جمله عواملی باشند که به داغ‌تر‌شدن سیاره کمک می‌کنند. دانشمندان می‌گویند دوره‌ی کنونی احتمالاً گرم‌ترین بازه‌ای است که زمین در ۱۲۵ هزار سال گذشته تجربه کرده است.
